Wisselende (veranderende) / toenemende refractie-afwijkingen

Inhoudsopgave:

1. Het normale oog (zonder brekingsafwijking)
2. Wat zijn refractie-afwijkingen?
3. Wat zijn wisselende of veranderende refractie-afwijkingen
4. Oorzaken van wisselende of veranderende refractie-afwijkingen
5. Oorzaken van toenemende bijziendheid, verziendheid en cilindrische afwijking)
6. Een voorbeeld van een verplaatste ooglens, waardoor een veranderende refractie
7. Animatiefilm

1. Het normale oog (zonder brekingsafwijking)
De lichtstralen of beelden worden op het netvlies geprojecteerd via het hoornvlies en de lens. De brekingssterkte van een lens wordt uitgedrukt in dioptrieën (vergelijk de sterkte van een vergrootglas). Hoe groter het aantal dioptrieën, hoe sterker de lens. De brekingssterkte van het hoornvlies is ongeveer 40-45 dioptrieen, die van de lens is ongeveer 20-22 dioptrie. Bij elkaar opgeteld worden de lichtstralen door het hoornvlies en lens ongeveer 60-65 dioptrie gebroken. In de tekening ziet u dat lichtstralen of beelden (letter E) scherp op het netvlies worden geprojecteerd waardoor we een scherp beeld waarnemen:
  

2. Wat zijn refractie-afwijkingen?
Een refractie afwijking houdt in dat bij één of beide ogen een bepaalde fout zit in het brekingssysteem waardoor de beelden niet goed geprojecteerd worden op het netvlies. Er is dan geen sprake van een oogziekte of zwakte maar van een refractie- of brekingsafwijking. Er zijn dus verschillende refractie afwijkingen mogelijk: bijziendheid (myopie), verziendheid (hypermetropie), cilindrische afwijkingen (astigmatisme). Het is verstandig om eerst iets te lezen over deze normale refractie-afwijkingen voordat u onderstaande tekst over abnormale refractie-afwijkingen leest. Deze informatie vindt u op de website in het hoofdmenu bij “Brilsterkte”. Aan het einde van de folder vindt u een animatiefilm

3. Wat zijn wisselende of veranderende refractie-afwijkingen?
Bij een normaal oog kan de bijziendheid of verziendheid geleidelijk toenemen tijdens de lichamelijke ontwikkeling. Dit is een relatief “normaal” verschijnsel. Hierna bespreken we echter de afwijkende (wisselende of toenemende) refractie-afwijkingen. Dit kunnen wisselende, toenemende of afnemende refractie-afwijkingen zijn.Voorbijgaande veranderingen van de refractie ontstaan meestal door de verandering van de breking van de lens. Toename van het watergehalte of verandering van de samenstelling van de lens kan de lens boller maken waardoor een geringe bijziendheid (myopie) ontstaat. Omgekeerd kan een afname van het watergehalte van de lens een verziendheid (hypermetropie) veroorzaken. Ook kan de cilinder (astigmatisme) veranderen of toenemen bij bepaalde oogaandoeningen.Deze veranderingen kunnen van tijdelijk (wisselend) of blijvend van aard zijn.

4.Oorzaken van wisselende of veranderende refractie-afwijkingen
4a.  Oorzaken toenemende bijziendheid (myopie)

• oogbol letsel met toename van de bolling van de lens door vochtophoping, verkramping van het straallichaam of door beschadiging van de ophangbandjes van de lens.
• geneesmiddelen
• beginnende staarvorming van de lens (cataract) met een toename van het brekend vermogen van de lenskern. Dit treedt op bij een bepaalde vorm van staar, de kern-staar (nucleair cataract). Als de staar verder toeneemt, zal de brilsterkte steeds meer “min” worden. Dit kan betekenen dat een bijziend oog méér bijziend wordt of dat een verziend oog meer bijziend, dus minder verziend, wordt. In het laatste geval wordt de positieve bril minder sterk.
• suikerziekte (diabetes mellitus) met plotseling stijgende bloedsuikers. Hierdoor neemt de suikerspiegel in de lens ook toe, waardoor meer vocht in de lens komt. Dit leidt tot het boller worden van de ooglens waardoor het brekend vermogen toeneemt.

4b.  Oorzaken van toenemende verziendheid (hypermetropie)

• oogbol letsel met beschadiging van de ophangbandjes van de lens. Hierdoor verplaatst de ooglens waardoor de breking van beelden minder wordt.
• beginnende staarvorming van de lens (cataract) met verlaging van het brekend vermogen van de lenskern. Dit treedt soms op bij een schors-staar (corticaal cataract).
• suikerziekte (diabetes mellitus) met plotseling dalende bloedsuikers. Hierdoor neemt de suikerspiegel in de lens ook af, waardoor vocht uit de lens onttrokken wordt. Dit leidt tot het platter worden van de ooglens, waardoor het brekend vermogen afneemt.
• bepaalde netvliesafwijkingen. Een voorbeeld is de “centrale sereuze chorioretinopathie” waarbij het netvlies iets naar voren komt door vochtophoping (folder CSCR).

4c.  Oorzaken van toenemende cilindrische afwijking (astigmatisme)

• allerlei hoorvlies-afwijkingen kunnen cilindrische afwijkingen geven (het astigmatisme neemt dan toe), bijvoorbeeld een keratoconus.
• beginnende staarvorming van de lens (cataract). In de schors van de lens kunnen allerlei troebelingen ontstaan die de breking van beelden veranderen. Meestal neemt de cilinder van de bril toe of verandert de as van de cilinder. Dit treedt meestal bij een schors-staar (corticaal cataract).
• ongeval. Bij oogbol letsel kunnen de ophangbandjes van de lens (zonulavezels) beschadigd worden. Hierdoor kan de ooglens zich verplaatsen waardoor de breking van beelden verandert.

Een voorbeeld van een verplaatste ooglens, waardoor een verandering van de refractie optreedt:
 verplaatste ooglens

7. Animatiefilm (Engels)