Vaatvlies: scheur (choroidea ruptuur), kneuzing van netvlies (commotio retinae)
Inhoudsopgave
- Commotio retinae (kneuzing van het netvlies)
- Netvliesscheur
- Glasvochtbloeding
- Choroidea ruptuur (scheur in het vaatvlies)
Door een ongeval kan een stomp oogletsel ontstaan. De verschillende structuren die aangedaan kunnen zijn, worden beschreven in de folder ” trauma / ongeval” onder noemer ” Het Oog”. In deze folder worden de afwijkingen beschreven die het achterste deel van het oog betreffen.
1. Commotio retinae (gekneusd netvlies, netvlieskneuzing)
Bij een stomp letsel kan de retina (netvlies) gekneusd raken (commotio retinae). Hierdoor ontstaat er een ophoping van vocht in het netvlies waardoor het netvlies een bleek of wittig aspect krijgt (Berlins oedeem, genoemd naar oogarts Berlin in 1873). Met behulp van scans is te zien dat er schade is aan het netvlies (onderbreking van de fotoreceptor buitensegmenten, oedeem van de Mullerse en ganglioncellen, fotoreceptor degeneratie). Men kan onderscheid maken in:
- schade in de gele vlek (maculaire commotio retinae). De klachten kunnen bestaan uit een daling van de gezichtsscherpte en/of een vlek in beeld (een scotoom). Uiteindelijk krijgt een groot deel van de patiënten weer een redelijke gezichtsscherpte (70% heeft een gezichtsscherpte van > 0.66; Ophthalmology 2013; 1588).
- schade van het netvlies buiten de gele vlek (extramaculaire commotio retinae). Dit heeft meestal een goede prognose. Het bevindt zich meestal aan de buitenzijde van het netvlies (temporaal of inferotemporaal).
links: het centrale deel van het netvlies van een patient na een trauma (normaal aspect)
rechts: hetzelfde oog: de rand van het netvlies vertoont Berlin’s oedeem
Netvliesscheur
Ook kan er een netvliesscheur ontstaan (meestal aan de randen van het netvlies) waardoor er kans is op een netvliesloslating. Dit kan worden veroorzaakt door de zijwaartse beweging van de oogbol tijdens het ongeval. Een netvliesscheur wordt behandeld d.m.v. laser; een netvliesloslating wordt behandeld d.m.v. een operatie (zie aparte folders bij “Glasvocht en Netvlies”).
Glasvochtbloeding
Door het trauma kunnen ook bloedvaten beschadigd raken waardoor een glasvochtbloeding kan ontstaan (een bloeding in de ooggelei). Dit kan gepaard gaan met een netvliesscheur (zie aparte folder glasvochtbloeding). Hierdoor kan men wazig gaan zien. Indien de oogarts het netvlies niet kan beoordelen doordat de glasvochtbloeding ervoor zit, kan echografisch onderzoek worden verricht (zie folder “Echografie”).
2. Choroidea ruptuur (scheur in vaatvlies)
2a. Het vaatvlies
Het buitenste laagje van het netvlies is het pigmentblad (RPE) en de membraan van Bruch. Onder het netvlies bevindt zich het vaatvlies (choroidea). Een choroidea ruptuur is een scheur in het vaatvlies, de membraan van Bruch en het RPE.
2b. Choroidearuptuur (vaatvliesscheur
De rupturen kunnen direct (aan de zijde van de klap) of indirect (de tegenovergestelde zijde) aanwezig zijn. Een scheur in het vaatvlies komt minder vaak voor maar treedt echter meestal op achterin (middenin) het oog (i.t.t. een netvliesscheur die vaak aan de randen ontstaat) waardoor de gele vlek of oogzenuw beschadigd kan raken.
Een verse vaatvliescheur kan aanvankelijk nog niet zichtbaar zijn omdat het gedeeltelijk gemaskeerd wordt door bloed onder het netvlies (subretinaal bloed). Dit subretinaal bloed kan zich verplaatsen in de glasvochtruimte (glasvocht- en subhyaloidale bloeding). Na weken tot maanden lost het bloed op en worden de witte, verticale breuklijnen zichtbaar. De witte kleur is de onderliggende, blootliggende laag (harde oogrok of sclera).
De scheur loopt nogal eens door de gele vlek (macula) en concentrisch rondom de oogzenuw. Door beschadiging van de gele vlek (macula) kan ernstig verlies van het zicht optreden.
2c. Prognose
De prognose wbt herstel van het gezichtsvermogen is slecht als de scheur door de gele vlek loopt. Een behandeling is helaas niet mogelijk.
Zelden treedt een late complicatie op: bloedvatnieuwvorming (broze bloedvaatjes, choroidale neovascularisatie genoemd)
Hier ziet u een voorbeeld van een choroidea-ruptuur van het vaatvlies (witte / bleke lijn): a) links: door de gele vlek en b) rechts:rond de oogzenuw:
Hier ziet u een voorbeeld van een choroidea-ruptuur van het vaatvlies (witte / bleke lijn)
– links: choroidea-ruptuur, net naast de gele vlek
– rechts: door de gele vlek. Hierbij is het vaatvlies en netvlies beschadigd met littekenvorming na een oorlogstrauma (bom; explosie door een bom, Kroatie)