Hoornvlies: veroudereringsverschijnselen / degeneraties

Inhoudsopgave:

1. Hoornvlies / slijmvlies
   1. een troebel hoornvlies: wat zijn degeneraties en dystrofieën
   2. bouw van het hoornvlies
2. Indeling degeneraties

1. Hoornvlies / Slijmvlies
1a. Een troebel hoornvlies: wat zijn Degeneraties en Dystrofieën
Degeneratie van weefsel is een fysiologische decompensatie van weefselbestanddelen en een achteruitgang van weefselfuncties. Vaak zijn het fysiologische veranderingen die geassocieerd zijn met leeftijd (ouderdomsverschijnselen). De degeneraties worden gekenmerkt door perifere hoornvliestroebelingen (gelegen aan de randen) die asymmetrisch kunnen voorkomen (verschil tussen linker en rechter oog) en zich later in het leven presenteren (geassocieerd met de leeftijd) en waarbij de progressie (verslechtering) langzaam of snel kan zijn.

Dystrofie wordt meestal gebruikt om een een dubbelzijdige, symmetrische, erfelijke aandoening van cellen, weefsels of organen te beschrijven (in het grieks betekent “dys“‘ verkeerd of fout en “trofie” voeding).
De informatie over degeneraties en dystrofieën staat in 2 folders beschreven:

1. Degeneraties van het hoornvlies/slijmvlies → zie deze folder
   • arcus senilis, bandkeratopathie
   • conjunctivochalasis, crocodile shagreen
   • concrementen (kalkspatjes of kalk-korreltjes)
   • pingueculum, pterygium
2. Dystrofieën van het hoornvlies → zie folder cornea dystrofieën
   • epithelial basement membrane dystrophy (map-dot-fingerprint dystrofie), epitheliale recidiverende erosies (beschadigingen)
   • Reis-Bücklers dystrofie
   • granulaire dystrofie, lattice dystrofie, maculaire dystrofie, central cloudy dystrophy of Francois
   • Fuchse endotheliale cornea dystrophie

1b. Bouw van het hoornvlies
Elders op de website worden diverse oogziekten van het hoornvlies (cornea) en het slijmvlies (conjunctiva) besproken. In deze folder worden met name de meest voorkomende “degeneraties” besproken. Degeneratie betekent achteruitgang en verlies van bepaalde eigenschappen. Alvorens deze aandoeningen te bespreken, is de bouw van het oog van belang:
 
Het hoornvlies, de cornea genoemd, is het heldere voorste deel van het oog, waardoor het licht het oog binnenkomt.

Het is een voortzetting van het witte deel van het oog (de harde oogrok of sclera genoemd). De sclera omvat de hele oogbol. Achter het hoornvlies is het gekleurde deel van het oog te zien, het regenboogvlies (iris). Het bindvlies (conjunctiva) is een laagje slijmvlies dat het witte deel van het oog en de binnenzijde van de oogleden bekleedt.
Het hoornvlies heeft een dikte van ongeveer een 0,5 mm en is opgebouwd uit 5 lagen: het epitheel (de buitenbekleding), de Bowmanse membraan, het stroma (het middelste deel), de Descemet membraan en het endotheel (binnenste laagje).

2. Indeling degeneraties
De belangrijkste degeneraties van het hoornvlies (cornea) en het slijmvlies (conjunctiva) worden in folders elders beschreven en kunnen als volgt worden ingedeeld.

• Conjunctivale degeneraties (slijmvlies)
  • pinguecula en pterygium (verschillende slijmvlieszwellingen)
  • concrementen (kalkspatjes of kalk-korreltjes in het slijmvlies)
  • conjunctiva-chalasis
• Corneale degeneraties (hoornvlies)
  • epitheliale en subepitheliale degeneraties: Coats white ring, spheroidale degeneratie
  • stromale degeneraties: white limbal girdle, arcus senilis, crocodile shagreen, cornea farinata, Terrien marginale degeneratie, Salzmann nodulaire degeneratie, amyloide degeneratie, lipide keratopathie, bandkeratopathie
  • endotheliale degeneraties: perifere corneale degeneratie

Klik op de verwijslink voor de individuele folders.