Oogharen tegen het oog (trichiasis)

Inhoudsopgave:

1. Wat is trichiasis?
2. Klachten
3. Oorzaken
4. Behandelingen

1. Wat is trichiasis?
Bij een trichiasis komen de haren van het onder- of bovenooglid tegen het hoornvlies aan doordat het onder- of bovenooglid naar binnen is gedraaid.
  trichiasis

2. Klachten
Doordat de haren tegen het hoornvlies krassen, kan er irritatie, een zandgevoel, of lichtschuwheid ontstaan. Het slijmvlies van het oog (conjunctiva) kan hierdoor rood worden, het hoornvlies kan beschadigd raken en uiteindelijk infecteren. Dit kan weer leiden tot een vermindering van het gezichtsvermogen en uiteindelijk tot blindheid.

3. Oorzaken
Het naar binnen draaien van het onder- of bovenooglid kan ontstaan door:

3a.  Verslapping van de weefsels door veroudering
Deze afwijkingen heet een entropion (zie folder entropion op de website www.oogartsen.nl). Doordat het ooglid naar binnen draait, bewegen automatisch ook de oogharen mee en kantelen ook naar binnen. De aandoening heet primair een entropion met een pseudotrichiasis.

3b.  Verkorting van het weefsel aan de binnenzijde van het ooglid door littekenweefsel
De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:

• Trachoom: dit is een infectieziekte die verlittekening van het bindvlies (de conjunctiva) van de ogen veroorzaakt waardoor het ooglid naar binnen draait. Dit ziet men bij patiënten die in tropische of subtropische gebieden zijn geweest. De aandoening komt nog steeds veel voor in ontwikkelingslanden en kan leiden tot blindheid doordat het hoornvlies ernstig beschadigd kan worden door de erlangs schurende haren.
• Chemische verbranding / etsing van de ogen: loog, zuur en diverse organische oplosmiddelen kunnen het bindvlies en het hoornvlies van het oog ernstig beschadigen. Meestal verlittekent het bindvlies, waardoor de oogleden niet goed meer kunnen bewegen ten opzichte van het oog. Dit leidt tot uitdroging van het oog en het naar binnen draaien van de ooglidrand. In ernstige gevallen raken ook de afvoergangen van de traanklier beschadigd, zodat de problemen nog verder toenemen. De behandeling van een chemische verbanding is zeer lastig.
• Cicatricieel Pemphigoid (CP): door onbekende oorzaak ontstaat er een ontsteking tegen de eigen slijmvliezen, meestal in de mond en in het oog (een ‘auto-immuunziekte’) waardoor verlittekening van het bindvlies optreedt. Deze ziekte treedt op oudere leeftijd op De problemen zijn vergelijkbaar met die bij een chemische verbranding. De behandeling van deze aandoening is lastig en complex, meestal wordt het medicamenteus behandeld (imuran, dapsone, prednisolon). Het ooglid wordt bij voorkeur operatief gecorrigeerd als de oogafwijking rustig is geworden (om een toename van de afwijking te voorkomen).
• Stevens-Johnson syndroom: dit is een variant van de CP; in zeldzame gevallen ontstaat het als complicatie van medicijngebruik.
• Chronische ontsteking van de lidrand (blepharitis): in de ooglidrand bevinden zich achter de oogharen uitmondingen van de talgklieren. Zij maken een vettig bestanddeel hetgeen een onderdeel is van de traanfilm. Door een chronische ontsteking kunnen deze klieren ‘omschakelen’ en ooghaartjes maken. Deze abnormale haren wijzen naar het oog toe i.p.v. er vanaf. Bij deze afwijking is de positie van de ooglidrand op zich dus goed (zie folder blepharitis).
  
  verkeerde stand wimpers na chronisch ooglidontsteking

4. Behandelingen
Er zijn meerdere mogelijkheden maar dit is afhankelijk van de afwijkingen en oorzaak.

4a. Mechanische epilatie
epilatie van de haren met een pincet helpt tijdelijk; na zes weken komen de haren terug, ook na herhaald epileren.

4b. Electrische epilatie
Hierbij wordt eerst een injectie met plaatselijke verdoving gegeven. Daarna wordt een klein naaldje naast de haar in het ooglid gestoken. Door dit naaldje loopt een stroompje dat de haarfollikel uitschakelt. Deze techniek wordt in ons ziekenhuis het vaakst toegepast. Soms komen de behandelde haren weer terug (1 op de 5 haren) waarbij een herbehandeling nodig is

4c. Bevriezing
Wanneer zich meer abnormale haren in de ooglidrand bevinden kunnen die behandeld worden met bevriezing, eveneens onder plaatselijke verdoving. Ook hier komen enkele haren terug.

4d. Chirurgisch verwijderen
Wanneer zich op één plaats in het ooglid abnormale haren bevinden, kan soms het abnormale stukje ooglid chirurgisch worden verwijderd. Er wordt dan in het gebied met de ooghaartjes, een stukje uit het ooglid  verwijderd in de vorm van een 5-hoekige wig. Dit wordt een wigexcisie genoemd (Wies procedure). De wond in het ooglid wordt vervolgens gesloten met hechtingen.

wigexcisie voor het verwijderen oogharen

4e. Weefseltransplantatie
De behandeling van een tekort aan bindvlies aan de binnenkant van de oogleden kan zeer lastig zijn. Het weefseltekort kan worden aangevuld met een transplantaat. Dit kan van het andere oog komen of uit de lip. Een nieuwe ontwikkeling is het gebruik van amnion. Dit is donor-placenta-weefsel dat geen afstotingsreactie veroorzaakt. Deze behandeling wordt in daarvoor gespecialiseerde centra verricht.